Choroba wysokościowa: czyli jak zorganizować bezpieczną wycieczkę w góry?

Choroba wysokościowa to temat, który często lekceważymy, gdy wyruszamy w góry. Przygotowanie się na trekking lub wspinaczkę w wyższych partiach górskich wymaga odpowiedniego planowania i wiedzy, by czerpać z tej przygody jak najwięcej radości i nie walczyć z nagłym osłabieniem czy nudnościami. Poniżej znajdziesz przewodnik, który pomoże Ci zaplanować bezpieczną wycieczkę i zadbać o zdrowie na dużej wysokości.

Co to jest choroba wysokościowa?

Choroba wysokościowa to reakcja organizmu na obniżone ciśnienie i zmniejszoną ilość tlenu na większych wysokościach. Występuje najczęściej powyżej 2500 m n.p.m., a jej nasilenie i pojawienie się objawów zależy od wielu czynników, w tym od tempa wspinaczki, kondycji fizycznej oraz predyspozycji indywidualnych. Objawy mogą się zaczynać już po kilku godzinach na wysokości i obejmują m.in. bóle głowy, nudności, brak apetytu, a w poważniejszych przypadkach mogą prowadzić do obrzęku płuc lub mózgu. Pamiętajmy, że może ona wystąpić niezależnie od tego, czy wybieramy się w zakątki Europy czy poza nią.

1. Planowanie trasy i wybór odpowiedniego tempa wspinaczki

W górach pośpiech jest jednym z najczęstszych powodów pojawiania się problemów zdrowotnych. Jeśli planujesz wycieczkę na wysokość powyżej 2500 m n.p.m., rozważ trasę, która umożliwia stopniowe zwiększanie wysokości. Każdego dnia zwiększaj wysokość o nie więcej niż 300-500 metrów, a jeśli jesteś na wysokości powyżej 3000 metrów, warto spędzić tam przynajmniej 2-3 dni przeznaczonych na aklimatyzację.

2. Aklimatyzacja – niezbędny czas dla organizmu

Aklimatyzacja to proces, w którym organizm stopniowo przystosowuje się do niższych poziomów tlenu i wyższego ciśnienia. Dobrym sposobem na aklimatyzację jest stosowanie zasady „wspinaj się wysoko, śpij nisko” – to znaczy, aby w ciągu dnia wspiąć się na większą wysokość, a następnie wrócić na noc na nieco niższą wysokość. Aklimatyzacja na wysokościach powyżej 3000 m powinna trwać co najmniej 1-2 dni.

3. Dbaj o odpowiednie nawodnienie i dietę

Odwodnienie jest jednym z największych wrogów na wysokości, ponieważ organizm potrzebuje więcej płynów, by przystosować się do niewysokiej ilości tlenu. Na dużych wysokościach szybkość parowania wody z organizmu jest większa. Jest to ważne, ponieważ woda pomaga w produkcji czerwonych krwinek, które transportują tlen. Uzupełniaj płyny regularnie i unikaj alkoholu, ponieważ działa on moczopędnie i może nasilać objawy choroby wysokościowej. Ponadto, ważne jest również spożywanie posiłków bogatych w węglowodany, ponieważ są one łatwiej przyswajalne i szybciej dostarczają energii. Białko i tłuszcze mogą być trudniejsze do strawienia w ekstremalnych warunkach.

4. Rozważ stosowanie leków zapobiegawczych

Na chorobę wysokościową nie ma uniwersalnego leku, ale niektóre substancje mogą pomóc w łagodzeniu objawów i przyspieszeniu aklimatyzacji. Jednym z najczęściej stosowanych leków jest acetazolamid (Diamox), który pomaga w przyspieszeniu procesu przystosowawczego. Jednak stosowanie tego leku powinno być poprzedzone konsultacją z lekarzem, ponieważ może mieć efekty uboczne, takie jak uczucie mrowienia w palcach czy zwiększona diureza (oddawanie moczu). Inne leki, które mogą pomóc, to ibuprofen na bóle głowy oraz specjalne suplementy zawierające żelazo i witaminę C.

5. Jak radzić sobie z objawami choroby wysokościowej?

Jeśli już na wysokości zaczynasz odczuwać nieprzyjemne objawy, ważne jest, aby wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Pierwszym krokiem jest przerwanie wspinaczki i odpoczynek na danej wysokości przez kilka godzin. Jeśli objawy nie ustępują, konieczne może być zejście na niższą wysokość. Nigdy nie ignoruj bólu głowy, nudności czy wymiotów – są to symptomy, które mogą wskazywać na potrzebę natychmiastowej reakcji. W przypadku poważniejszych symptomów, takich jak trudności w oddychaniu, zawroty głowy czy silny ból głowy, konieczna jest natychmiastowa ewakuacja na niższą wysokość i pomoc medyczna.

Choroba wysokościowa może spotkać każdego. Mimo że często nie dotyczy lżejszych, weekendowych wycieczek w górskie tereny, warto mieć świadomość, jakie są zagrożenia i możliwe środki zapobiegawcze, by wykorzystać swój wyjazd w pełni. Babcine porady jednak były wartościowe – przezorny zawsze ubezpieczony!